
Hentoù Kozh, Ploumilliau, mardi 15 octobre 2013
Reprise en fanfare pour les causeries en breton à Ploumilliau : 300 personnes !
On sait l’amour du paysan breton pour son cheval mais depuis son remplacement par les tracteurs, on n’imaginait pas qu’un sujet sur la fête du cheval à Ploumilliau puisse attirer autant de monde à la salle des fêtes pour la reprise des causeries en breton. En effet, mardi dernier, plus de 300 personnes avaient répondu à l’invitation de l’association Hentoù Kozh et de son président Jean-Pierre Le Cuziat à une nouvelle soirée conviviale. Dans l’assistance, nombreux étaient ceux qui avaient participé à cette grande manifestation organisée à l’origine par les anciens prisonniers de guerre et soutenue par les haras de Lamballe. En tête de file, Jean Jacob était venu avec son équipement, drapeau, foulard vert et béret. Jean-Baptiste et Alexis Turpin avaient apporté leurs clairons et donnèrent une belle aubade comme au temps où la Milliautaise était aussi de la fête. Alain Rolland qui fut en son temps l’un des plus jeunes à y prendre part était là aussi avec Hervé Boulanger, excellent bretonnant qui montra ses talents d’orateur. Avec deux petits films, on a vu combien l’imagination était aussi au programme avec diverses épreuves dont le ski sur herbe et l’attaque de la diligence. Chacun s’est exprimé sur ces temps pas si lointains et d’autres témoignages sont venus spontanément de la salle. Le maire, Marcel Prat, et ses adjoints dont Michel Neuder aux manettes, étaient là pour leur plaisir et pour montrer leur soutien à ces soirées qui renouvellent un lien social qui était si fort quand le canasson était roi.
La prochaine séance aura lieu le mardi 19 novembre. Il sera question de l’histoire du village de Keraudy sur lequel l’association Hentoù Kozh vient de publier un petit livre.
Ur gaozeadenn d’an daoulamm
Derc’hel a ra kaozeadennoù Plouillio da vont d’an daoulamm ! Dimeurzh da noz a oa deut ur mor a dud, 300 den, da selaou tud ar vro o komz eus ur gouel a neva padet 20 vloaz, etre 1951 ha 1971 e Plouillio, « gouel ar c’hezeg » a veze graet diontañ. Poltriji kozh a oa bet peget war un daolenn abalamour d’an dud da welet hag eñ n’anveent ket unan bennak warne. Goude un taol kleron roet gant Jean-Baptiste hag Alexis Turpin oa bet diskwelet daou film prestet gant merc’h Hyacinthe Bourzec hag Edith Prat. Kerzh an hañv veze dalc’het hag un digarez oa ewit ar familhoù d’en em gavet asambles evel gant ar pardonioù. Sachañ a rae ar gouel-se ivez kalz a douristed evel-just ewit o brassañ plijadur. Sikouret veze gant Haras Lambal a roe prizioù d’an holl gavalierien. Dont a rae kezeg deus ar parrouzioù tro dro, Ploulec’h gant Jean Jacob e penn ar jeu, Plouzélambre, Plistin, Plouber, Plouared ha Plouillio evel-just. Ur chadenn a gezeg laket en etat a veze gwelet ha klewet trouz o zreid houarnet o tremen dre ruioù ar bourk, ha jeuioù ha konkourioù a bep sort a veze graet e-barzh ur park bennak tal-kichen. E fin an dewezh en em dastume an dud en-dro da monumant ar re varv ewit lakat ur boked fleur ha d’an nozh veze bal. Un toulladig tud e-barzh ar sal, evel Daniel Pierres, Jean Margaté, André Jézéquel, o deus lâret pep hini o zamm hag ivez Herve Boulanger, ur paotr distagellet mat ma zo unan hag a neva dalc’het soñj eus meur a dra pa deue gant e dad d’ar gouel-se. Evel warlene meump bet kalz a blijadur o komz brezhoneg, yezh ar vro a dalc’h da vewañ e korn-bro Lannuon a drugarez da gevredigezhioù evel Hentoù kozh ha da Ti-Kêr Plouillio, sinet gantan karta « Ya d’ar brezhoneg ».
D’ar Meurzh19 a viz Du a vo dalc’het kentañ abadenn war sujed istor Kerodi.
Reprise en fanfare pour les causeries en breton à Ploumilliau : 300 personnes !
On sait l’amour du paysan breton pour son cheval mais depuis son remplacement par les tracteurs, on n’imaginait pas qu’un sujet sur la fête du cheval à Ploumilliau puisse attirer autant de monde à la salle des fêtes pour la reprise des causeries en breton. En effet, mardi dernier, plus de 300 personnes avaient répondu à l’invitation de l’association Hentoù Kozh et de son président Jean-Pierre Le Cuziat à une nouvelle soirée conviviale. Dans l’assistance, nombreux étaient ceux qui avaient participé à cette grande manifestation organisée à l’origine par les anciens prisonniers de guerre et soutenue par les haras de Lamballe. En tête de file, Jean Jacob était venu avec son équipement, drapeau, foulard vert et béret. Jean-Baptiste et Alexis Turpin avaient apporté leurs clairons et donnèrent une belle aubade comme au temps où la Milliautaise était aussi de la fête. Alain Rolland qui fut en son temps l’un des plus jeunes à y prendre part était là aussi avec Hervé Boulanger, excellent bretonnant qui montra ses talents d’orateur. Avec deux petits films, on a vu combien l’imagination était aussi au programme avec diverses épreuves dont le ski sur herbe et l’attaque de la diligence. Chacun s’est exprimé sur ces temps pas si lointains et d’autres témoignages sont venus spontanément de la salle. Le maire, Marcel Prat, et ses adjoints dont Michel Neuder aux manettes, étaient là pour leur plaisir et pour montrer leur soutien à ces soirées qui renouvellent un lien social qui était si fort quand le canasson était roi.
La prochaine séance aura lieu le mardi 19 novembre. Il sera question de l’histoire du village de Keraudy sur lequel l’association Hentoù Kozh vient de publier un petit livre.
Ur gaozeadenn d’an daoulamm
Derc’hel a ra kaozeadennoù Plouillio da vont d’an daoulamm ! Dimeurzh da noz a oa deut ur mor a dud, 300 den, da selaou tud ar vro o komz eus ur gouel a neva padet 20 vloaz, etre 1951 ha 1971 e Plouillio, « gouel ar c’hezeg » a veze graet diontañ. Poltriji kozh a oa bet peget war un daolenn abalamour d’an dud da welet hag eñ n’anveent ket unan bennak warne. Goude un taol kleron roet gant Jean-Baptiste hag Alexis Turpin oa bet diskwelet daou film prestet gant merc’h Hyacinthe Bourzec hag Edith Prat. Kerzh an hañv veze dalc’het hag un digarez oa ewit ar familhoù d’en em gavet asambles evel gant ar pardonioù. Sachañ a rae ar gouel-se ivez kalz a douristed evel-just ewit o brassañ plijadur. Sikouret veze gant Haras Lambal a roe prizioù d’an holl gavalierien. Dont a rae kezeg deus ar parrouzioù tro dro, Ploulec’h gant Jean Jacob e penn ar jeu, Plouzélambre, Plistin, Plouber, Plouared ha Plouillio evel-just. Ur chadenn a gezeg laket en etat a veze gwelet ha klewet trouz o zreid houarnet o tremen dre ruioù ar bourk, ha jeuioù ha konkourioù a bep sort a veze graet e-barzh ur park bennak tal-kichen. E fin an dewezh en em dastume an dud en-dro da monumant ar re varv ewit lakat ur boked fleur ha d’an nozh veze bal. Un toulladig tud e-barzh ar sal, evel Daniel Pierres, Jean Margaté, André Jézéquel, o deus lâret pep hini o zamm hag ivez Herve Boulanger, ur paotr distagellet mat ma zo unan hag a neva dalc’het soñj eus meur a dra pa deue gant e dad d’ar gouel-se. Evel warlene meump bet kalz a blijadur o komz brezhoneg, yezh ar vro a dalc’h da vewañ e korn-bro Lannuon a drugarez da gevredigezhioù evel Hentoù kozh ha da Ti-Kêr Plouillio, sinet gantan karta « Ya d’ar brezhoneg ».
D’ar Meurzh19 a viz Du a vo dalc’het kentañ abadenn war sujed istor Kerodi.
Hentoù Kozh, Ploumilliau, mardi 21 mai, Théophile Péru et René Guillou

Le cheval, la plus noble conquête de l’homme
Pour son avant dernière causerie en langue bretonne avant la coupure de l’été, l’association Hentoù kozh avait invité Theophile Péru et René Guillou auxquels s’était joint Yves Le Meur, trois connaisseurs du monde des chevaux. Ceux qui ont connu l’époque où l’on travaillait la terre avec ces animaux en parlent toujours avec leur cœur. C’est le cas de Théophile qui grandit dans une famille où, dès le plus jeune âge, on apprenait à aimer celui que l’on a appelé la plus noble conquête de l’homme. Il a montré combien cet animal à la force hors du commun à qui l’on parle comme à une personne comprend tout ce qu’on lui dit. Non seulement il obéit à la voix dès qu’il s’agit d’effectuer un travail mais il sait aussi montrer des marques d’affection pour son maître par de simples mouvements d’oreilles ou de petits hennissements. A Coatroe, la flamme n’est pas sur le point de s’éteindre puisque Théophile a su transmettre sa passion à ses enfants et même à ses petits enfants. Ils nous invite à venir voir ses bêtes magnifiques. René aussi est né dans une famille où le cheval occupait la meilleure place. Il fut étalonier éleveur et il participe toujours à des concours dont il a tracé les meilleurs moments avec d’amusantes s anecdotes pour le plus grand plaisir de l’assistance toujours aussi nombreuse à ces causeries. Yves Le Meur à son tour a parlé de l’habileté des charretiers à conduire les chevaux lorsqu’il s’agissait de tirer les charges les plus lourdes en un temps où l’on ne parlait pas encore de bitumer les campagnes. Comme d’habitude la parole a été donnée à la salle et l’on peut être sûr que chacun avait en tête son petit souvenir qu’il n’a pas manqué de transmettre à l’issue de la séance au cours du moment convivial habituel autour d’un verre de cidre.
La dernière causerie de la saison aura lieu le mardi 18 juin avec un invité de Haute-Cornouaille, le célèbre chanteur de gwerzioù Yann-Fañch Kemener.
Ur menaj daou a gezeg, ur marc’h labour
Deus taol dimeurzh diweañ gant kaoezeadenn vrezhoneg Hentoù kozh ne oa nemet tri den, Theophile Peru, René Guillou ha Yves ar Meur met meur a hini e-barzh ar sal nije gallet kemer ar memes plas ivez, ar re o deus bet tro da welet ar venajerien o labourat gant kezeg betek ar bloawejo tri-ugent. Setu ur sujed hag a deus sachet kalz a dud adarre kement a blijadur a vez gant abadennoù a sort-se e yezh ar vro. N’eo ket al loen kezeg ul loen evel ar re all. N’eus ket da vezañ istonet e vefe graet “ur marc’h-labour” eus un den kapabl leizh a nerzh ennañ. Gant ar c’hezeg an hini eo bet chikouret da vat an dud diwar ar maez. Pa veze komzet deus ment ar menajo e veze meneget ar c’hezeg adarre. Kaozeet veze eus « menajo daou pe dri a gezeg » hag ewit mesuriñ an douar e veze kistion eus « devejo-arat ». Ar vugale veze laket da dañsal war daoulin an tad-kozh evel ma vijent bet war gein ur gazeg bennak ha mont a raent d’an daoulamm ruz war don : « Marc’h Hamon c’ha da Vrest, dishouarn ha digabestr... » Ganet eo bet Theophile, René hag Yves e-barzh familhoù a veze bras plas ar c’hezeg enne ha dalc’het o deus soñj eus meur a istor c’hoarveet gante. Kontet o deus nê pep hini d’e dro dirak tost da daou-c’hant den adarre. Kaoz zo bet eus foario ar c’hezeg a veze dalc’het barzh ar vro d’ur c’houlz mac’h ae c’hoazh kalz a dud war o zreid. Barzh foario Bre a deue kalz a dud deus pell ha deus Sant-Elar Louargad a veze tapet dour deus ar feunteun ewit ma chomfe yac’h al c’hezeg e-pad ar bloaz. Deus ket manket an tri ganfard da gontañ un istor fentus pe diou barrek da lakaat an dud barzh ar sal da c’hoerzhin pezh eo pal abadennoù Hentoù kozh, tremen un tamm amzer blijus e yezh ar vro hep ardo na mezh.
Kentañ tro vo pedet Yann-Fañch kemenr kaner brudet e Breizh hag er broio all er bed, d’an 18 a viz Ewen.
Pour son avant dernière causerie en langue bretonne avant la coupure de l’été, l’association Hentoù kozh avait invité Theophile Péru et René Guillou auxquels s’était joint Yves Le Meur, trois connaisseurs du monde des chevaux. Ceux qui ont connu l’époque où l’on travaillait la terre avec ces animaux en parlent toujours avec leur cœur. C’est le cas de Théophile qui grandit dans une famille où, dès le plus jeune âge, on apprenait à aimer celui que l’on a appelé la plus noble conquête de l’homme. Il a montré combien cet animal à la force hors du commun à qui l’on parle comme à une personne comprend tout ce qu’on lui dit. Non seulement il obéit à la voix dès qu’il s’agit d’effectuer un travail mais il sait aussi montrer des marques d’affection pour son maître par de simples mouvements d’oreilles ou de petits hennissements. A Coatroe, la flamme n’est pas sur le point de s’éteindre puisque Théophile a su transmettre sa passion à ses enfants et même à ses petits enfants. Ils nous invite à venir voir ses bêtes magnifiques. René aussi est né dans une famille où le cheval occupait la meilleure place. Il fut étalonier éleveur et il participe toujours à des concours dont il a tracé les meilleurs moments avec d’amusantes s anecdotes pour le plus grand plaisir de l’assistance toujours aussi nombreuse à ces causeries. Yves Le Meur à son tour a parlé de l’habileté des charretiers à conduire les chevaux lorsqu’il s’agissait de tirer les charges les plus lourdes en un temps où l’on ne parlait pas encore de bitumer les campagnes. Comme d’habitude la parole a été donnée à la salle et l’on peut être sûr que chacun avait en tête son petit souvenir qu’il n’a pas manqué de transmettre à l’issue de la séance au cours du moment convivial habituel autour d’un verre de cidre.
La dernière causerie de la saison aura lieu le mardi 18 juin avec un invité de Haute-Cornouaille, le célèbre chanteur de gwerzioù Yann-Fañch Kemener.
Ur menaj daou a gezeg, ur marc’h labour
Deus taol dimeurzh diweañ gant kaoezeadenn vrezhoneg Hentoù kozh ne oa nemet tri den, Theophile Peru, René Guillou ha Yves ar Meur met meur a hini e-barzh ar sal nije gallet kemer ar memes plas ivez, ar re o deus bet tro da welet ar venajerien o labourat gant kezeg betek ar bloawejo tri-ugent. Setu ur sujed hag a deus sachet kalz a dud adarre kement a blijadur a vez gant abadennoù a sort-se e yezh ar vro. N’eo ket al loen kezeg ul loen evel ar re all. N’eus ket da vezañ istonet e vefe graet “ur marc’h-labour” eus un den kapabl leizh a nerzh ennañ. Gant ar c’hezeg an hini eo bet chikouret da vat an dud diwar ar maez. Pa veze komzet deus ment ar menajo e veze meneget ar c’hezeg adarre. Kaozeet veze eus « menajo daou pe dri a gezeg » hag ewit mesuriñ an douar e veze kistion eus « devejo-arat ». Ar vugale veze laket da dañsal war daoulin an tad-kozh evel ma vijent bet war gein ur gazeg bennak ha mont a raent d’an daoulamm ruz war don : « Marc’h Hamon c’ha da Vrest, dishouarn ha digabestr... » Ganet eo bet Theophile, René hag Yves e-barzh familhoù a veze bras plas ar c’hezeg enne ha dalc’het o deus soñj eus meur a istor c’hoarveet gante. Kontet o deus nê pep hini d’e dro dirak tost da daou-c’hant den adarre. Kaoz zo bet eus foario ar c’hezeg a veze dalc’het barzh ar vro d’ur c’houlz mac’h ae c’hoazh kalz a dud war o zreid. Barzh foario Bre a deue kalz a dud deus pell ha deus Sant-Elar Louargad a veze tapet dour deus ar feunteun ewit ma chomfe yac’h al c’hezeg e-pad ar bloaz. Deus ket manket an tri ganfard da gontañ un istor fentus pe diou barrek da lakaat an dud barzh ar sal da c’hoerzhin pezh eo pal abadennoù Hentoù kozh, tremen un tamm amzer blijus e yezh ar vro hep ardo na mezh.
Kentañ tro vo pedet Yann-Fañch kemenr kaner brudet e Breizh hag er broio all er bed, d’an 18 a viz Ewen.
Hentoù Kozh, Ploumilliau, mardi 16 avril Jean Baptiste Jacob

L’enchanteur Marzin
L’ombre de l’enchanteur Marzin planait sur la soirée organisée par Hentoù kozh mardi dernier pour marquer le cinquantenaire de l’arrivée du CNET à Lannion. Il est vrai que sans sa baguette magique et son entêtement pour faire venir le centre de recherche en Bretagne, le Trégor n’aurait pas été ce qu’il est aujourd’hui. Outre ses relations dans les sphères dirigeantes parisiennes, il fut bien épaulé par les hommes politiques en son temps, René Pléven et Pierre Bourdellès. C’est Pleumeur-Bodou qui avait tracé la voie avec l’installation du Radôme en assurant la première liaison satellite entre la France et l’Amérique. Là encore, il avait fallu toute la détermination de Pierre Marzin pour obtenir une telle réalisation. La soirée en langue bretonne débuta par la projection d’un film montrant justement la réunion parisienne au cours de laquelle la décision fut prise. La mer l’emporta sur la montagne et Lannion pesa plus lourd que Grenoble. Avant de donner la parole à Jean-Baptiste Jacob qui fut de la première équipe d’ingénieurs à débarquer à Lannion, Tinaig Perche, une fidèle participante aux causeries, donna un aperçu des réactions des Lannionnais en interprétant avec talent un sketch composé par Maria Prat et qui fit rire la nombreuse assistance. Jean-Baptiste traça par le menu la belle aventure, passant tour à tour des chiffres et statistiques aux anecdotes plaisantes. Yves Le Meur parla de ses travaux de défrichages avec le matériel de l’époque et Pierre Lavanant et Jean-Yves Marjoux dirent aussi leur mot en tant que jeunes ingénieurs à l’époque. Par les temps pluvieux que nous connaissons, on aimerait bien retrouver ce mouvement de décentralisation qui fit la prospérité de notre Trégor bretonnant.
La prochaine causerie en breton aura lieu le mardi 21 mai à 18 heures à la salle des fêtes de Ploumilliau et les invités seront Théophile Péru éleveur de chevaux à Plouaret et René Guillou.
Ur greizenn glaskerien mesk ar brug hag al lann
Piv nije kredet vije bet sachet ur greizenn glaskerien mesk ar brug hag al lann e Bro-Dreger er bloawejo tri-ugent ? Ur burzhud vije bet evel-just met e Bro sant Erwan, ne oa netra re d’un den kalet e benn ha kar e vro evel Pierre Marzin. Ginidig eus Lannuon, hag arriet uhel e Pariz touesk pennoù bras ar Republik nâ gallet lakaat nê da gompren ne oa plas ebet gwelloc’h ewit Bro-Dreger ewit digreizennañ “la snette” ‘vel veze laret gant Lannuoniz. Gant chikour politikourien ar vro evel Pleven ha Bourdelles oa aet ar maout gantañ. Dibabet oa bet evel-se Lannuon e lec’h Grenoble. Pedet oa bet Jean-Baptiste Jacob da gomz eus an amzer-se dre ma oa eñ unan eus kentañ ijinourien war an dachenn. Sur awalc’h oa bet start ar vuhez en deio kentañ ewit tud kustumet da welet an Tour Eiffel dont da vewañ en ur gêr vihan war ar maez. Evuruzamant ne oa ket pell ar mor hag aocho ar vein ruz ewit reiñ dezhe ar c’hoant da chom ha d’ober gwrio amañ. Er bed a-bezh a oa Lannuon ha Pleuveur-Bodoù o vont da vezañ anveet war lerc’h liamm kentañ dre satelit etre Bro-Chall, da lâret eo Breizh, hag ar Stadoù-Unanet. D’an 8 viz Gwengolo 1960 e Pleuveur a oa deut Prezidant ar Republik, Charlez ar Gall, da lakaat ar min kentañ war chantier ar CNET. « Le grand Charles » evel veze graet diontañ a oa en em gavet e Pleuveur d’an deiz-se gant Charles Le Grand, person ar barrouz d’ar c’houlz-se. Kontet neus Jean-Baptiste un toullad istorio, darn sirius, darn all fentus evel kustum gant abadenno brezhoneg e Plouillio. Kement ha da reiñ plijadur d’an dud kar o yezh a oa deut niverus ur wech c’hoazh da dremen un abardaevezh deus ar c’hentañ.
Kentañ tro, d’an 21 a viz Mae a vo pedet Theophile Le Peru saver kezeg e Plouaret ha René Guillou eus Louargat.
L’ombre de l’enchanteur Marzin planait sur la soirée organisée par Hentoù kozh mardi dernier pour marquer le cinquantenaire de l’arrivée du CNET à Lannion. Il est vrai que sans sa baguette magique et son entêtement pour faire venir le centre de recherche en Bretagne, le Trégor n’aurait pas été ce qu’il est aujourd’hui. Outre ses relations dans les sphères dirigeantes parisiennes, il fut bien épaulé par les hommes politiques en son temps, René Pléven et Pierre Bourdellès. C’est Pleumeur-Bodou qui avait tracé la voie avec l’installation du Radôme en assurant la première liaison satellite entre la France et l’Amérique. Là encore, il avait fallu toute la détermination de Pierre Marzin pour obtenir une telle réalisation. La soirée en langue bretonne débuta par la projection d’un film montrant justement la réunion parisienne au cours de laquelle la décision fut prise. La mer l’emporta sur la montagne et Lannion pesa plus lourd que Grenoble. Avant de donner la parole à Jean-Baptiste Jacob qui fut de la première équipe d’ingénieurs à débarquer à Lannion, Tinaig Perche, une fidèle participante aux causeries, donna un aperçu des réactions des Lannionnais en interprétant avec talent un sketch composé par Maria Prat et qui fit rire la nombreuse assistance. Jean-Baptiste traça par le menu la belle aventure, passant tour à tour des chiffres et statistiques aux anecdotes plaisantes. Yves Le Meur parla de ses travaux de défrichages avec le matériel de l’époque et Pierre Lavanant et Jean-Yves Marjoux dirent aussi leur mot en tant que jeunes ingénieurs à l’époque. Par les temps pluvieux que nous connaissons, on aimerait bien retrouver ce mouvement de décentralisation qui fit la prospérité de notre Trégor bretonnant.
La prochaine causerie en breton aura lieu le mardi 21 mai à 18 heures à la salle des fêtes de Ploumilliau et les invités seront Théophile Péru éleveur de chevaux à Plouaret et René Guillou.
Ur greizenn glaskerien mesk ar brug hag al lann
Piv nije kredet vije bet sachet ur greizenn glaskerien mesk ar brug hag al lann e Bro-Dreger er bloawejo tri-ugent ? Ur burzhud vije bet evel-just met e Bro sant Erwan, ne oa netra re d’un den kalet e benn ha kar e vro evel Pierre Marzin. Ginidig eus Lannuon, hag arriet uhel e Pariz touesk pennoù bras ar Republik nâ gallet lakaat nê da gompren ne oa plas ebet gwelloc’h ewit Bro-Dreger ewit digreizennañ “la snette” ‘vel veze laret gant Lannuoniz. Gant chikour politikourien ar vro evel Pleven ha Bourdelles oa aet ar maout gantañ. Dibabet oa bet evel-se Lannuon e lec’h Grenoble. Pedet oa bet Jean-Baptiste Jacob da gomz eus an amzer-se dre ma oa eñ unan eus kentañ ijinourien war an dachenn. Sur awalc’h oa bet start ar vuhez en deio kentañ ewit tud kustumet da welet an Tour Eiffel dont da vewañ en ur gêr vihan war ar maez. Evuruzamant ne oa ket pell ar mor hag aocho ar vein ruz ewit reiñ dezhe ar c’hoant da chom ha d’ober gwrio amañ. Er bed a-bezh a oa Lannuon ha Pleuveur-Bodoù o vont da vezañ anveet war lerc’h liamm kentañ dre satelit etre Bro-Chall, da lâret eo Breizh, hag ar Stadoù-Unanet. D’an 8 viz Gwengolo 1960 e Pleuveur a oa deut Prezidant ar Republik, Charlez ar Gall, da lakaat ar min kentañ war chantier ar CNET. « Le grand Charles » evel veze graet diontañ a oa en em gavet e Pleuveur d’an deiz-se gant Charles Le Grand, person ar barrouz d’ar c’houlz-se. Kontet neus Jean-Baptiste un toullad istorio, darn sirius, darn all fentus evel kustum gant abadenno brezhoneg e Plouillio. Kement ha da reiñ plijadur d’an dud kar o yezh a oa deut niverus ur wech c’hoazh da dremen un abardaevezh deus ar c’hentañ.
Kentañ tro, d’an 21 a viz Mae a vo pedet Theophile Le Peru saver kezeg e Plouaret ha René Guillou eus Louargat.
Hentoù Kozh, Ploumilliau, mardi 19 mars Yann-Ber Piriou

Keraudy, un village
vu à la loupe par Yann-Bêr-Piriou
Pour sa 6e édition des causeries en langue bretonne, l’association Hentoù kozh avait invité Yann-Bêr Piriou, un enfant du pays et pas seulement de Ploumilliau mais aussi et surtout de Keraudy. Il y a eu incontestablement « l’effet village » qui a réuni une nouvelle fois dans la salle des fêtes près de 200 personnes. De quoi satisfaire à nouveau le président Jean-Pierre Le Cuziat et son équipe de bénévoles. La formule était nouvelle avec projection sur grand écran de photos anciennes de ce petit village milliautais. Alors, il fut surtout question des familles vivant dans le secteur de Keranconan. On était dans une société d’avant-guerre où tout le monde se connaissait et se fréquentait, une société de l’entraide marquée les grands travaux et notamment les battages et les fêtes locales. Yann-Ber qui connut des ennuis de santé dans son enfance apprécia ces relations de voisinage. Il était bien entouré par ses petits camarades. Il était aussi constamment sous l’œil bienveillant de sa grand-mère et de ses tantes, les soeurs Ralllec. Il évoqua de nombreux souvenirs d’une vie à la campagne entrecoupés de bons mots qui déclenchaient à chaque fois les rires de la salle. Encore une soirée réussie pour Hentoù kozh qui entretient bien la vitalité de la langue et de la culture bretonne au pays de Ploumilliau.
La prochaine causerie aura lieu le mardi 16 avril à 18 heures à la salle des fêtes. Jean-Baptiste Jacob parlera de l’arrivée du CNET à Lannion et du rôle de Pierre Marzin et Yves Barzic relatera l’histoire du Grand Lannion.
Un den kar e vro, kar e yezh
Ne vez ket kavet hir an amzer e Plouillio gant kaozeadenno brezhoneg Hentoù Kozh. Pedet oa bet ar wech-mañ Yann-Bêr Piriou o chom e Kerodi ha tremenet gantañ e vugaleaj e-barzh ar geriadenn-se eus Plouillio. Deut oa gantañ un toullad poltriji kozh eus an dud a vewe eno araok ar brezel diweañ. Diskwelet int bet war ur skramm gant chikour Michel Neuder, eil-maer Plouillio. En e vleud oa Yann-Ber o komz eus an deio-se ha n’eo ket bet istonet an dud a oa deut da chilaou neañ a veze graet « sac’h-brigouilh » diontañ. Lañchennet mat eo ar paotr, ur c’honter deus ar c’hentañ ha kaner war ar marc’had. Laket ‘n eus ar sal, leun kouch evel kustum, da c’hoerzhin. E galon, an hini eo ‘neus lakaet da gaozeal pa oa kistion da gontañ buhez e familh hag e gamarado. Un den kar e vro ha kar e yezh hep ardo na mezh. Un den a oar penaos ar Vretoned a ouie farsal, c’hoari gant ar girio evel pa oa bet kaoz eus ar « pemp milliard » gleet gant Bro C’hall d’an Alemagn goude ar brezel 70 a oa bet respontet gant ur plac’h kozh ur c’hoerzh war he muzello mac’hat : « Pemp mil yar ? ha kog ebet ? ». Diskwelet ‘n eus ivez pegen tost an eil deus egile a vewe an dud war ar maez, prest ordin da chikour an nessañ ha meur a dra all. Ur wech c’hoazh o deus tremenet an dud un abardaevezh deus ar c’hentañ e brezhoneg.
Kentañ abadenn a vo dalc’het d’ar Meurzh 16 a viz Ebrel da 6 eur d’abardaez e sal ar gouelioù e Plouillio. Pedet vo Jean-Baptiste Jacob hag Yves Barzic ewit komz eus Pierre Marzin hag ar CNET e Lannuon.
Pour sa 6e édition des causeries en langue bretonne, l’association Hentoù kozh avait invité Yann-Bêr Piriou, un enfant du pays et pas seulement de Ploumilliau mais aussi et surtout de Keraudy. Il y a eu incontestablement « l’effet village » qui a réuni une nouvelle fois dans la salle des fêtes près de 200 personnes. De quoi satisfaire à nouveau le président Jean-Pierre Le Cuziat et son équipe de bénévoles. La formule était nouvelle avec projection sur grand écran de photos anciennes de ce petit village milliautais. Alors, il fut surtout question des familles vivant dans le secteur de Keranconan. On était dans une société d’avant-guerre où tout le monde se connaissait et se fréquentait, une société de l’entraide marquée les grands travaux et notamment les battages et les fêtes locales. Yann-Ber qui connut des ennuis de santé dans son enfance apprécia ces relations de voisinage. Il était bien entouré par ses petits camarades. Il était aussi constamment sous l’œil bienveillant de sa grand-mère et de ses tantes, les soeurs Ralllec. Il évoqua de nombreux souvenirs d’une vie à la campagne entrecoupés de bons mots qui déclenchaient à chaque fois les rires de la salle. Encore une soirée réussie pour Hentoù kozh qui entretient bien la vitalité de la langue et de la culture bretonne au pays de Ploumilliau.
La prochaine causerie aura lieu le mardi 16 avril à 18 heures à la salle des fêtes. Jean-Baptiste Jacob parlera de l’arrivée du CNET à Lannion et du rôle de Pierre Marzin et Yves Barzic relatera l’histoire du Grand Lannion.
Un den kar e vro, kar e yezh
Ne vez ket kavet hir an amzer e Plouillio gant kaozeadenno brezhoneg Hentoù Kozh. Pedet oa bet ar wech-mañ Yann-Bêr Piriou o chom e Kerodi ha tremenet gantañ e vugaleaj e-barzh ar geriadenn-se eus Plouillio. Deut oa gantañ un toullad poltriji kozh eus an dud a vewe eno araok ar brezel diweañ. Diskwelet int bet war ur skramm gant chikour Michel Neuder, eil-maer Plouillio. En e vleud oa Yann-Ber o komz eus an deio-se ha n’eo ket bet istonet an dud a oa deut da chilaou neañ a veze graet « sac’h-brigouilh » diontañ. Lañchennet mat eo ar paotr, ur c’honter deus ar c’hentañ ha kaner war ar marc’had. Laket ‘n eus ar sal, leun kouch evel kustum, da c’hoerzhin. E galon, an hini eo ‘neus lakaet da gaozeal pa oa kistion da gontañ buhez e familh hag e gamarado. Un den kar e vro ha kar e yezh hep ardo na mezh. Un den a oar penaos ar Vretoned a ouie farsal, c’hoari gant ar girio evel pa oa bet kaoz eus ar « pemp milliard » gleet gant Bro C’hall d’an Alemagn goude ar brezel 70 a oa bet respontet gant ur plac’h kozh ur c’hoerzh war he muzello mac’hat : « Pemp mil yar ? ha kog ebet ? ». Diskwelet ‘n eus ivez pegen tost an eil deus egile a vewe an dud war ar maez, prest ordin da chikour an nessañ ha meur a dra all. Ur wech c’hoazh o deus tremenet an dud un abardaevezh deus ar c’hentañ e brezhoneg.
Kentañ abadenn a vo dalc’het d’ar Meurzh 16 a viz Ebrel da 6 eur d’abardaez e sal ar gouelioù e Plouillio. Pedet vo Jean-Baptiste Jacob hag Yves Barzic ewit komz eus Pierre Marzin hag ar CNET e Lannuon.
Collecteurs de Traditions Populaires, mardi 19 février 2013 (cliquez sur la photo pour voir l'emission)

Gant Daniel Giraudon hag Ifig Troadeg. En em gavout a ray an daou zastumer meur war plato Bec'h De'i da gontañ kaoz war o labour, ha dreist-holl da zispakañ ar boued fonnus o deus bet tro da eostiñ ! Da 6e d'enderv-noz (betek 7e30), e sal gouelioù Plouilio (stok-ha-stok ouzh an ti-kêr). Digor d'an holl war al lec'h (emgav da 5e45) ha war-eeun war Brezhoweb !
Légendes, contes, rimes et proverbes, chants... La mémoire des Bretons est un puits intarissable ! Avec Daniel Giraudon et Ifig Troadeg. Ces deux grands collecteurs se retrouveront sur le plateau de Bec'h De'i pour parler de leur travail et, surtout, exposer une partie de leurs moissons ! Emission de 18h à 19h30, sur Brezhoweb, en direct de Ploumilliau (salle des fêtes, mairie)
Légendes, contes, rimes et proverbes, chants... La mémoire des Bretons est un puits intarissable ! Avec Daniel Giraudon et Ifig Troadeg. Ces deux grands collecteurs se retrouveront sur le plateau de Bec'h De'i pour parler de leur travail et, surtout, exposer une partie de leurs moissons ! Emission de 18h à 19h30, sur Brezhoweb, en direct de Ploumilliau (salle des fêtes, mairie)
Hentoù Kozh, Ploumilliau, mardi 15 Janvier

Le fou rire à la causerie en breton à Ploumilliau avec un trio d’enfer
Pour un peu, la salle des fêtes de Ploumilliau aurait été trop petite pour accueillir les 200 personnes qui s’étaient à nouveau rassemblées pour la première causerie en breton de l’année 2013, la quatrième de la saison. Si tout le monde a apprécié les séances précédentes, celle-ci a été particulièrement réussie et pendant une heure et demie, ce ne furent que rires parmi l’assistance. En effet, on assista à ce que l’on aurait pu prendre pour une véritable pièce de théâtre improvisée, avec Noël Faumel aux commandes, accompagné de Pierrot Louédec et de Yves Le Meur, deux autres acteurs taillés sur mesure, de vrais Trégorrois, farceurs, blagueurs, moqueurs. Dans un chassé-croisé magistral, ou chacun se renvoyait la balle, c’était à qui aurait sorti la meilleure blague. Les trois compères s’en sont donnés à cœur joie en livrant leurs souvenirs d’un temps où le battage était une vrai fête pour les gens de la terre. A l’époque, moisson rimait avec boisson car on ne ménageait pas sa peine, il fallait faire descendre la poussière et les anciens attrapaient chaud aux oreilles. Le plaisir dans la salle était d’autant plus fort que beaucoup avaient connu ces grands travaux avant l’arrivée des moissonneuses qui mit un terme à un des grands temps forts de l’année à la campagne.
La soirée fut l’occasion pour l’animateur, Daniel Giraudon, de présenter ses vœux au nom de Hentoù kozh aux nombreux assistants et de les inviter à la prochaine causerie qui aura lieu le mardi 19 février. Ifig Troadeg chanteur bien connu en Bretagne parlera de ses collectes et du fest-noz, récemment inscrit au patrimoine de l’UNESCO.
Choarzhadego a leizh e Plouillio
N’eus na mar na kistion, emañ an dud en o bleud e Plouillio pa veint etree o kaozeal brezhoneg. Dont a ra kalz a dud da dremen ur pennad amzer blijus ha n’eo ket deus Plouillio hepken. Choarzhadego a-leizh zo bet dimeurzh diweañ e sal ar gouelioù gant tri den deus ar c’horn, Noel Faumel, Pierrot Louedec hag Yves ar Meur. Tregeriz achu int o zri, an hini ’neus distagellet nê n’eus ket kollet e bezh pemp kwenneg. Lañchennet mat int ha laket o deus an dud da c’hoerzhin leizh o geno pa deus kontet para oa bet o labour pa aint da dornañ deus Plouillio da Enez Vilio betek Louaneg. Kredet e vije bet e oant aktourien ur pezh-choari. Ken fentus oant, ken a-boan digoret e c’heno gant unan dionte, ken en em lakae an dud da c’hoerzhin. Ma vije bet Maria Prat eno, nije bet ur c’horfad plijadur. Bep sort troio zo c’hoarvezet dê ha d’ober n’eus bet Yves ar Meur sur awalc’h gant an daou lapous, Noel ha Pierrot. Ur wech lañset o-daou, ne oa ket voien da aretiñ nê hag Yves en em lakae en e sav pa gave an tu d’en ober ewit dislâret un tamm an toullad gevier a veze liwet gante. N’eo ket un abadenn met div vije bet ret kaout ewite da gontañ tout pezh dije bet c’hoant da lâret. Ar re zo deut da chilaou nê n’o deus ket bet keuñ bepred ha gwell a se ewit al labour ’vez graet gant skipailh Henchoù-kozh ewit reiñ tro d’ar brezhoneg da vewañ er vuhez pemdeziek.
Kentañ tro, d’ar Meurzh 19 a viz C’hwevrer vo pedet Ifig an Troadeg, kaner ha dastumer kanaouennoù brezhoneg anveet er vro a-bezh.
Pour un peu, la salle des fêtes de Ploumilliau aurait été trop petite pour accueillir les 200 personnes qui s’étaient à nouveau rassemblées pour la première causerie en breton de l’année 2013, la quatrième de la saison. Si tout le monde a apprécié les séances précédentes, celle-ci a été particulièrement réussie et pendant une heure et demie, ce ne furent que rires parmi l’assistance. En effet, on assista à ce que l’on aurait pu prendre pour une véritable pièce de théâtre improvisée, avec Noël Faumel aux commandes, accompagné de Pierrot Louédec et de Yves Le Meur, deux autres acteurs taillés sur mesure, de vrais Trégorrois, farceurs, blagueurs, moqueurs. Dans un chassé-croisé magistral, ou chacun se renvoyait la balle, c’était à qui aurait sorti la meilleure blague. Les trois compères s’en sont donnés à cœur joie en livrant leurs souvenirs d’un temps où le battage était une vrai fête pour les gens de la terre. A l’époque, moisson rimait avec boisson car on ne ménageait pas sa peine, il fallait faire descendre la poussière et les anciens attrapaient chaud aux oreilles. Le plaisir dans la salle était d’autant plus fort que beaucoup avaient connu ces grands travaux avant l’arrivée des moissonneuses qui mit un terme à un des grands temps forts de l’année à la campagne.
La soirée fut l’occasion pour l’animateur, Daniel Giraudon, de présenter ses vœux au nom de Hentoù kozh aux nombreux assistants et de les inviter à la prochaine causerie qui aura lieu le mardi 19 février. Ifig Troadeg chanteur bien connu en Bretagne parlera de ses collectes et du fest-noz, récemment inscrit au patrimoine de l’UNESCO.
Choarzhadego a leizh e Plouillio
N’eus na mar na kistion, emañ an dud en o bleud e Plouillio pa veint etree o kaozeal brezhoneg. Dont a ra kalz a dud da dremen ur pennad amzer blijus ha n’eo ket deus Plouillio hepken. Choarzhadego a-leizh zo bet dimeurzh diweañ e sal ar gouelioù gant tri den deus ar c’horn, Noel Faumel, Pierrot Louedec hag Yves ar Meur. Tregeriz achu int o zri, an hini ’neus distagellet nê n’eus ket kollet e bezh pemp kwenneg. Lañchennet mat int ha laket o deus an dud da c’hoerzhin leizh o geno pa deus kontet para oa bet o labour pa aint da dornañ deus Plouillio da Enez Vilio betek Louaneg. Kredet e vije bet e oant aktourien ur pezh-choari. Ken fentus oant, ken a-boan digoret e c’heno gant unan dionte, ken en em lakae an dud da c’hoerzhin. Ma vije bet Maria Prat eno, nije bet ur c’horfad plijadur. Bep sort troio zo c’hoarvezet dê ha d’ober n’eus bet Yves ar Meur sur awalc’h gant an daou lapous, Noel ha Pierrot. Ur wech lañset o-daou, ne oa ket voien da aretiñ nê hag Yves en em lakae en e sav pa gave an tu d’en ober ewit dislâret un tamm an toullad gevier a veze liwet gante. N’eo ket un abadenn met div vije bet ret kaout ewite da gontañ tout pezh dije bet c’hoant da lâret. Ar re zo deut da chilaou nê n’o deus ket bet keuñ bepred ha gwell a se ewit al labour ’vez graet gant skipailh Henchoù-kozh ewit reiñ tro d’ar brezhoneg da vewañ er vuhez pemdeziek.
Kentañ tro, d’ar Meurzh 19 a viz C’hwevrer vo pedet Ifig an Troadeg, kaner ha dastumer kanaouennoù brezhoneg anveet er vro a-bezh.
Hentoù Kozh, Ploumilliau, Bernard Cabon

Histoire d’un prisonnier en Autriche pendan la dernière guerre
Pour sa troisième causerie en breton, l’association Hentoù kozh de Ploumilliau avait invité Bernard Cabon, ancien maire de Guimaëc, bien connu pour ses actions en faveur de la langue et de la culture bretonne notamment au sein de sa commune et de l’association des élus bretonnants. Comme toujours, le public était au rendez-vous, même si certains habitués étaient restés bien calfeutrés chez eux dans l’éventualité de la fin du monde annoncée et largement diffusée par les médias. Bernard était aussi professeur et l’on a pu assister à un véritable cours d’histoire en breton, pas la grande histoire des nations mais la petite histoire des petites gens du pays, ceux justement dont on ne parle pas, ceux qui font la guerre et ne la décident pas. Ainsi, nous avons vécu l’espace d’une soirée en compagnie de ces prisonniers qui travaillaient dans les fermes allemandes et autrichiennes pendant le dernier grand conflit mondial. Bernard a surtout évoqué cette histoire extraordinaire d’un breton, Jean Guyomard qui ne supportant plus les brimades d’un de ses patrons s’échappa du Komando et resta caché dans un bois pendant près de deux ans. Le texte de cette épopée figure dans un livre rédigé par Bernard Cabon d’après le récit de Pierre-Marie Lous, également de Guimaec.
La prochaine causerie aura lieu le mardi 15 janvier avec Noël Faumel et Pierrot Louédec sur la vie quotidienne à Ploulec’h à l’époque des battages avec la vapeur.
Koachet ’barzh un toull en ur c’hoad
Ar blijadur da glevet brezhoneg ha d’en em gavet asambles gant tud tomm o c’halon deus sevenadur Breizh, setu para ’mañ o klask izili Hentoù kozh. Kavet o deus ur wech c’hoazh an tu da dremen un abardaevezh plijus o chilaou istor un den bet prizoniad en Aotrich e-pad ar brezel diweañ. Bernard Cabon an hini eo, a oa deut da gontañ buhez Pier-Mari Louz ha Jean Guyomard, daou baotr deus Gwimaeg, tapet da brizoniad ha kaset da labourat ’barzh menajoù e bro an enebour ha da gemer plas ar re a oa aet da vrezeliñ ewit ar Reich. Klasket ’n eus Bernard goût hiroc’h war an istor-se ha bet eo betek Thaya, ur geriadenn war ar maez stok eus ar Republik Tchek. Du-hont ’n eus gallet kaozeal gant tud deva bewet an darvoudoù-se. Klevet ’n eus komz eus an daremprejoù etre ar beizanted aotrichian hag ar brizonidi, deus ar vuhez e-barzh ar C’homando ha surtout istor souezhus Jean Guyomard a oa chomet 23 miz, koachet e-barzh un toull en ur c’hoad, chikouret mod pe vod gant e gamaradoù. Envorennoù e amezeg Pier-Mari Louz neuze ’n eus enrollet Bernard ha skrivet gantañ ul levr ewit reiñ da c’hoût peseurt buhez oa bet renet gant tud vunut, menajerien anezhe, tud a galon a oa bet laeret dezhe c’hwec’h vloaz deus o yaouankiz.
Kentañ tro gant abadenn Hentoù kozh d’ar Meurzh 15 a viz Genver vo klewet Noël Faumel ha Pierrot Louédec o komz eus buhez pemdeziek e Plourec’h d’ar c’houlz ma veze dornet war al leur gant ar vapeur.
Pour sa troisième causerie en breton, l’association Hentoù kozh de Ploumilliau avait invité Bernard Cabon, ancien maire de Guimaëc, bien connu pour ses actions en faveur de la langue et de la culture bretonne notamment au sein de sa commune et de l’association des élus bretonnants. Comme toujours, le public était au rendez-vous, même si certains habitués étaient restés bien calfeutrés chez eux dans l’éventualité de la fin du monde annoncée et largement diffusée par les médias. Bernard était aussi professeur et l’on a pu assister à un véritable cours d’histoire en breton, pas la grande histoire des nations mais la petite histoire des petites gens du pays, ceux justement dont on ne parle pas, ceux qui font la guerre et ne la décident pas. Ainsi, nous avons vécu l’espace d’une soirée en compagnie de ces prisonniers qui travaillaient dans les fermes allemandes et autrichiennes pendant le dernier grand conflit mondial. Bernard a surtout évoqué cette histoire extraordinaire d’un breton, Jean Guyomard qui ne supportant plus les brimades d’un de ses patrons s’échappa du Komando et resta caché dans un bois pendant près de deux ans. Le texte de cette épopée figure dans un livre rédigé par Bernard Cabon d’après le récit de Pierre-Marie Lous, également de Guimaec.
La prochaine causerie aura lieu le mardi 15 janvier avec Noël Faumel et Pierrot Louédec sur la vie quotidienne à Ploulec’h à l’époque des battages avec la vapeur.
Koachet ’barzh un toull en ur c’hoad
Ar blijadur da glevet brezhoneg ha d’en em gavet asambles gant tud tomm o c’halon deus sevenadur Breizh, setu para ’mañ o klask izili Hentoù kozh. Kavet o deus ur wech c’hoazh an tu da dremen un abardaevezh plijus o chilaou istor un den bet prizoniad en Aotrich e-pad ar brezel diweañ. Bernard Cabon an hini eo, a oa deut da gontañ buhez Pier-Mari Louz ha Jean Guyomard, daou baotr deus Gwimaeg, tapet da brizoniad ha kaset da labourat ’barzh menajoù e bro an enebour ha da gemer plas ar re a oa aet da vrezeliñ ewit ar Reich. Klasket ’n eus Bernard goût hiroc’h war an istor-se ha bet eo betek Thaya, ur geriadenn war ar maez stok eus ar Republik Tchek. Du-hont ’n eus gallet kaozeal gant tud deva bewet an darvoudoù-se. Klevet ’n eus komz eus an daremprejoù etre ar beizanted aotrichian hag ar brizonidi, deus ar vuhez e-barzh ar C’homando ha surtout istor souezhus Jean Guyomard a oa chomet 23 miz, koachet e-barzh un toull en ur c’hoad, chikouret mod pe vod gant e gamaradoù. Envorennoù e amezeg Pier-Mari Louz neuze ’n eus enrollet Bernard ha skrivet gantañ ul levr ewit reiñ da c’hoût peseurt buhez oa bet renet gant tud vunut, menajerien anezhe, tud a galon a oa bet laeret dezhe c’hwec’h vloaz deus o yaouankiz.
Kentañ tro gant abadenn Hentoù kozh d’ar Meurzh 15 a viz Genver vo klewet Noël Faumel ha Pierrot Louédec o komz eus buhez pemdeziek e Plourec’h d’ar c’houlz ma veze dornet war al leur gant ar vapeur.
Hentoù kozh, Causerie en langue bretonne à Ploumilliau

Pétrolier et sous-marin bord à bord
Comme on l’a vu la « la première » causerie en langue bretonne désormais à Ploumiliau avec l’association Hentoù kozh, a connu un franc succès. Le public qui a suivi les séances depuis quatre ans est resté fidèle à ces soirées entre bretonnants fervents de la culture bretonne. Les trois enfants du pays qui avaient pris leur balluchon pour aller chercher du travail à Paris ont comme on dit essuyé les plâtres et de la manière la plus naturelle, ils ont raconté leur séjour professionnel dans la capitale. Lors de la prochaine kaozeadenn, il sera question d’une autre odyssée. Cette fois-ci, ce seront Jean Le Calvez né à Ploulec’h mais domicilié à Ploumilliau et Charles Poupon originaire des Cinq Croix à Ploubezre qui viendront parler de leurs voyages sur des mers plus ou moins lointaines, le premier à bord d’un pétrolier et le second dans un sous-marin. Cartes du monde à l’appui, on suivra leurs itinéraires avec notamment à l’équateur le passage de la ligne qui donnait lieu à un bizutage dont tout marin se souvient. La vie à bord n’était pas de tout repos avec parfois quelques problèmes de promiscuité mais chacun était bien préparé. Le métier de sous-marinier avait certes des exigences qu’on sera impatient de connaître. Selon les pays, les escales réservaient plus ou moins de surprises et il sera intéressant de savoir ce qu’en pensent les intéressés maintenant qu’ils sont bien ancrés au pays.
Cette causerie en langue bretonne aura lieu le mardi 20 novembre à la salle des fêtes de Ploumilliau toujours à 18 heures.
Ar petrolier hag al lestr-spluj
Goude bezañ komzet eus divroañ ar Vretoned yaouank da Bariz war an tamm douar patatez-mañ neuze, e vo kistion ar wech-mañ gant kentañ kaozeadenn vrezhoneg aozet gant Hentoù kozh deus ur seurt divroañ all war ar mor. Daou den ganet ‘pad ar brezel diweañ, unan e Plourec’h hag egile e Plouber, Jean ar C’halvez ha Charlez Poupon, a deuio da Blouillio da gontañ darn deus ar vicher ‘deus graet pad o buhez. Pa veze un o labourat war vor egile oa dindan. War bourzh ur petrolier oa an hini kentañ ha ‘barzh ul lestr-spluj a rae an eil e jeu. Jean ‘n eus graet koulz lâret tro ar bed ha bet eo Charlez pell ivez met don awalc’h. Chom a raent pell ivez heb dont en-dro d’ar gêr, hep gwelet o familh neuze. Ur vuhez ispisial veze evel-just ha ret veze dezhe bezañ stummet ewit se, pezh a oant. Bez vo kaoz eus daremprejoù ar vartoloded e-pad ar beajoù, al labour, diduamanchoù a-wechoù. Treuzet o deus o-daou an equateur, treuzet al linenn evel veze lâret ha badeiamañchoù veze graet dindan sell Neptun Roue ar mor, e forc’h gantañ en e daouarn. C’hoarzhadegoù veze a-leizh diwar o goust. Start veze al labour kouskoude ha ret lakat an noz da chikour, da astenn an deiz d’ober al labour. Diskenn a raent barzh porzhioù mor amañ hag ahont ha bez devo an daou den traoù da gontañ diwar benn sort buhez.
Dalc’het vo an abadenn d’ar Meurzh, 20 a viz Du e Sal ar gouelioù e Plouillio.
Comme on l’a vu la « la première » causerie en langue bretonne désormais à Ploumiliau avec l’association Hentoù kozh, a connu un franc succès. Le public qui a suivi les séances depuis quatre ans est resté fidèle à ces soirées entre bretonnants fervents de la culture bretonne. Les trois enfants du pays qui avaient pris leur balluchon pour aller chercher du travail à Paris ont comme on dit essuyé les plâtres et de la manière la plus naturelle, ils ont raconté leur séjour professionnel dans la capitale. Lors de la prochaine kaozeadenn, il sera question d’une autre odyssée. Cette fois-ci, ce seront Jean Le Calvez né à Ploulec’h mais domicilié à Ploumilliau et Charles Poupon originaire des Cinq Croix à Ploubezre qui viendront parler de leurs voyages sur des mers plus ou moins lointaines, le premier à bord d’un pétrolier et le second dans un sous-marin. Cartes du monde à l’appui, on suivra leurs itinéraires avec notamment à l’équateur le passage de la ligne qui donnait lieu à un bizutage dont tout marin se souvient. La vie à bord n’était pas de tout repos avec parfois quelques problèmes de promiscuité mais chacun était bien préparé. Le métier de sous-marinier avait certes des exigences qu’on sera impatient de connaître. Selon les pays, les escales réservaient plus ou moins de surprises et il sera intéressant de savoir ce qu’en pensent les intéressés maintenant qu’ils sont bien ancrés au pays.
Cette causerie en langue bretonne aura lieu le mardi 20 novembre à la salle des fêtes de Ploumilliau toujours à 18 heures.
Ar petrolier hag al lestr-spluj
Goude bezañ komzet eus divroañ ar Vretoned yaouank da Bariz war an tamm douar patatez-mañ neuze, e vo kistion ar wech-mañ gant kentañ kaozeadenn vrezhoneg aozet gant Hentoù kozh deus ur seurt divroañ all war ar mor. Daou den ganet ‘pad ar brezel diweañ, unan e Plourec’h hag egile e Plouber, Jean ar C’halvez ha Charlez Poupon, a deuio da Blouillio da gontañ darn deus ar vicher ‘deus graet pad o buhez. Pa veze un o labourat war vor egile oa dindan. War bourzh ur petrolier oa an hini kentañ ha ‘barzh ul lestr-spluj a rae an eil e jeu. Jean ‘n eus graet koulz lâret tro ar bed ha bet eo Charlez pell ivez met don awalc’h. Chom a raent pell ivez heb dont en-dro d’ar gêr, hep gwelet o familh neuze. Ur vuhez ispisial veze evel-just ha ret veze dezhe bezañ stummet ewit se, pezh a oant. Bez vo kaoz eus daremprejoù ar vartoloded e-pad ar beajoù, al labour, diduamanchoù a-wechoù. Treuzet o deus o-daou an equateur, treuzet al linenn evel veze lâret ha badeiamañchoù veze graet dindan sell Neptun Roue ar mor, e forc’h gantañ en e daouarn. C’hoarzhadegoù veze a-leizh diwar o goust. Start veze al labour kouskoude ha ret lakat an noz da chikour, da astenn an deiz d’ober al labour. Diskenn a raent barzh porzhioù mor amañ hag ahont ha bez devo an daou den traoù da gontañ diwar benn sort buhez.
Dalc’het vo an abadenn d’ar Meurzh, 20 a viz Du e Sal ar gouelioù e Plouillio.
Foule au rendez-vous de la première causerie en breton - Ploumilliau - Article Ouest-France 01.11.12

Mardi en début de soirée, environ 200 personnes ont assisté à la première causerie en breton à la salle des fêtes organisée par l'association Hentou-Kozh et son président Jean-Pierre Cuziat. Daniel Giraudon l'a animée sur le thème : « Bretons de Paris, retour au Pays », avec la participation active de trois de ces bretons concernés : Marcel Péron, Armand Thos et Félix Le Gac.
Les trois protagonistes en première ligne devant ce parterre impressionnant ont livré leurs souvenirs d'une époque où les campagnes bretonnes ne pouvaient fournir du travail à chacun et devaient prendre le train en direction de Paris, gare Montparnasse. Ils ont ainsi conté de nombreuses anecdotes sur leur travail et leur vie familiale, ainsi que la solidarité des Bretons hors de leurs frontières et si dépaysés. Le but de ces causeries étant de parler breton, d'autres personnes dans la salle sont intervenues : Joseph, Bernard et Célestin qui a chanté même comme l'a fait Félix Le Gac. Vu le succès, Michel Neuder, adjoint à la culture a donné rendez-vous pour une prochaine causerie le mardi 20 novembre à 18 h à la salle des fêtes de Ploumilliau avec comme invité, Jean Calvez qui parlera de la marine marchande et des pétroliers.
Les trois protagonistes en première ligne devant ce parterre impressionnant ont livré leurs souvenirs d'une époque où les campagnes bretonnes ne pouvaient fournir du travail à chacun et devaient prendre le train en direction de Paris, gare Montparnasse. Ils ont ainsi conté de nombreuses anecdotes sur leur travail et leur vie familiale, ainsi que la solidarité des Bretons hors de leurs frontières et si dépaysés. Le but de ces causeries étant de parler breton, d'autres personnes dans la salle sont intervenues : Joseph, Bernard et Célestin qui a chanté même comme l'a fait Félix Le Gac. Vu le succès, Michel Neuder, adjoint à la culture a donné rendez-vous pour une prochaine causerie le mardi 20 novembre à 18 h à la salle des fêtes de Ploumilliau avec comme invité, Jean Calvez qui parlera de la marine marchande et des pétroliers.